Neen HUWEN (= trouwen) heeft niets met dat andere HOUWEN= houden of dat nog andere HOUWEN= hakken te maken. In het Middelnederlands Handwoordenboek lees ik dat HUWEN ook HUWELIKEN is en HIËN, wat ‘vleeschelijke gemeenschap oefenen’, ‘paren’ betekent. In een tekstje van 1400 staat: Doe sprac hi ten jonghelinc: hoeveel isser daer ghevrijt? Here, ic …
Jarenlang heb ik gedacht dat ‘VERNUFTELING’ Guido Gezelles creatie was. Vernuftig betekent ingenieus en dus kon vernufteling synoniem zijn voor ingenieur! Het woord ‘vernufteling’ wordt ook wel eens aan de Bruggeling Simon Stevin (die naar de Noordelijke Nederlanden emigreerde) toegeschreven. Hij was erop uit om vreemd woordmateriaal door Nederlands te vervangen (WISKUNDE i.p.v. MATEHEMATICA is …
Beide woorden – RECEPT en RECEPTIE zijn van Latijnse oorsprong, maar bestaan al heel lang in het Nederlands. RECIPERE, dat Latijnse werkwoord, betekent o.a. (in zich) opnemen EN ontvangen. Bij de eerste betekenis ziet men wel het verband met RECEPT en vooral dan met de opgenomen ingrediënten; bij de tweede betekenis is het verband wel …
Woorden met het suffix –SCHAP zijn vaak VROUWELIJK: blijdschap, zwangerschap, wetenschap – het zijn dan de-woorden, soms ook ONZIJDIG: landschap, genootschap, dichterschap – het zijn dan het-woorden. Vreemd toch, in de Germaanse zustertaal Duits zijn ze alle vrouwelijk.
‘GANS’ gebruiken we als synoniem van ‘HEEL’ nog in oude uitdrukkingen als VAN GANSER HARTE en DE TAAL IS GANS HET VOLK (De Tael is gansch het Volk,een genootschap dat de Vlaamse taalstrijder, orangist, Prudens van Duyse in 1836 oprichtte). In vlot, modern Nederlands geven we de voorkeur aan HEEL of het wat plechtigere GEHEEL.
Vooral nadat de beroepsrichting VOEDING-VERKOOP in de jaren tachtig naar het atheneum kwam, leerden leerlingen en leerkrachten (af en toe) de smaak van tal van door hen bereide of door leerlingen te bereiden gerechten kennen en appreciëren. José Beckers, Annie Twiesselmann, Eveline Dobbelaere, Sabine Vervaele, Kathy Lagast, Marita Bloemen zorgden of/en zorgen al jaren voor …
Met veel belangstelling heb ik de inleidende teksten gelezen met motivatie van de beide auteurs: Nederlands lexicograaf Rik Schutz en Vlaams germanist, neerlandicus, journalist Ludo Permentier. Heel overzichtelijk, zeer lezenswaard is het historische overzicht van het Belgisch-Nederlands. Duidelijk worden de termen ALGEMEEN NEDERLANDS of STANDAARDNEDERLANDS EN ALGEMEEN BELGISCH-NEDERLANDS uitgelegd. Heel veel woorden die ik als …
De krant DE MORGEN brengt in de bijlage artikels over VERZOENING… tussen schrijfster Kristien Hemmerechts en Paul Marchal bijvoorbeeld, tussen Bart De Wever en Karel de Gucht o.a., maar er is ook de tekst ZOENEN MET EEN PRUILLIP van Hugo Camps, die het heeft over de verzoenende Willy Brandt, maar ook over situaties waarbij verzoenen …
Wij kunnen i.p.v ‘chemie’ ook ‘scheikunde’ gebruiken als we het over het schoolvak en het examen hebben. Als het gaat over die specifieke reactie tussen mensen, over die aantrekkingskracht tussen elkaar kan men die echter alleen met ‘chemie’ aanwijzen. Dan is ‘chemie’ al een beetje synoniem van ‘alchemie’, die wetenschap die er eigenlijk geen is, …
In de 19de eeuw was een KWEKELING iemand die in Nederland in een lagere school zo vanaf zijn 14de lessen bijwoonde met het doel er later, na examens te hebben afgelegd, schoolmeester te worden. In België werd iemand als Hendrik Conscience op die manier hulponderwijzer. In latere tijden volgde zo’n kandidaat in Nederland lessen aan …
Kathleen Vinck, secretariaatsmedewerkster, vervangt Frank Verheecke, leraar n.c.- zedenleer, als penningmeester van de B.O.S. Het woord bestaat al van in de 16de eeuw. Het woord penning al veel eerder, van in de Karolingische tijd en het komt voor in alle West-Germaanse talen (Pfennig, penny). Maar waar komt munt vandaan? Al heel lang is het woord …
Het fenomeen bestaat al veel langer dan het woord. GENOCIDE is de stelselmatige uitroeiing van een volk of volksgroep. We hebben wellicht allen al gehoord van de genocide op Armeniërs in 1915 in het Ottomaanse Rijk. Het best kennen we die op Joden in Wereldoorlog 1. We spreken dan van holocaust. Het woord werd voor …